Edele rivierkreeft: houden in de vijver

Edelkrabben waren vroeger veel bekender dan nu. Het werd in bijna elk waterlichaam aangetroffen en was een integraal onderdeel van de huishoudelijke keuken en een volkomen normaal verschijnsel. Ook vandaag de dag kunt u deze spannende dieren nog observeren - in uw eigen tuinvijver. In dit artikel willen we uitleggen hoe kanker leeft, wat het nodig heeft en hoe je het in je eigen tuin kunt houden.

Rivierkreeft: algemene informatie

De Europese rivierkreeft is, zoals de naam al doet vermoeden, een dier dat verspreid over het continent leeft. Hij komt in heel Europa voor, behalve in Ierland, Noord-Engeland en het Iberisch schiereiland. Vroeger bevolkte hij daar rivieren en beken, maar tegenwoordig leeft hij - vanwege de rivierkreeftenplaag - vooral in gesloten watersystemen zoals steengroevevijvers, visvijvers en grindgroeven. Hierbij is het van belang dat er voldoende schuilplaatsen zijn gevormd door stenen en wortels in het oevergebied. Want overdag rust de krab in een schuilplaats en wordt pas in de schemering actief om te gaan jagen.

De levenscyclus van de rivierkreeft begint in juni. Dan komen de reeds volledig gevormde jonge dieren uit en blijven bij hun moeder tot ze voor de eerste keer vervellen. Daarna zoeken ze hun eigen schuilplaats, want ze zijn populair voedsel voor insectenlarven, waterkevers en vissen. Omdat ze snel groeien, vervellen ze in het eerste jaar tot tien keer. Na elke rui zijn ze bijzonder kwetsbaar voor aanvallen en blijven ze verborgen totdat de nieuwe schaal volledig is uitgehard.

Bij het bereiken van de leeftijd van 3 is de krab volgroeid en volledig geslachtsrijp. Oktober is de paartijd, die verschilt van andere dieren. Het mannetje bevestigt een zaadpakket aan de onderkant van het vrouwtje, dat daar een maand blijft. Dan begint het vrouwtje tot 400 eieren te leggen, die worden bevrucht door het sperma. Het duurt nu 26 weken voordat de jongen uitkomen. Tijdens deze periode hechten de eieren zich aan de onderkant van het vrouwtje, waar ze ze verzorgt en beschermt. Uiteindelijk ontwikkelt echter slechts tot 20% zich tot jonge dieren, die dan tot de eerste rui bij de moeder blijven.

Helaas draagt dit kleine aantal er ook aan bij dat het aantal edele rivierkreeften dreigend geslonken is. De belangrijkste reden is echter een andere: de rivierkreeftenplaag. Deze plaag heeft de kankerpopulatie in Duitsland de afgelopen 120 jaar bijna uitgeroeid. De boosdoener is de import van de Amerikaanse rivierkreeft, die de ziekteverwekker van de rivierkreeftplaag draagt; zelf is resistent tegen de ziekteverwekkers. De pest verspreidde zich snel door de constante migratie van Amerikaanse rivierkreeften uit vijvers en meren. Tegenwoordig heeft de edele rivierkreeft alleen een kans als hij niet samen wordt gehouden met Amerikaanse rivierkreeften, die voorkomen dat ze voortdurend uitbreken en de verspreiding van de ziekte wordt gestopt. Maar wees voorzichtig bij het kopen van krab! De twee soorten zijn vergelijkbaar en kunnen gemakkelijk worden verward.

De krab in je eigen vijver

Het houden van de Europese rivierkreeft in de eigen tuin is helemaal niet moeilijk, mits het volgende in acht wordt genomen: De diepte van de vijver moet minimaal 1m zijn. Omdat de rivierkreeft hoge eisen stelt aan het water, mag de vijver niet worden blootgesteld aan herbiciden of pesticiden. Een geschikte pH ligt tussen 6 en 9, het zuurstofgehalte moet 55 mg/l of hoger zijn. Ter oriëntatie: Deze waarden zijn vergelijkbaar met de eisen van een karper. Kreeft houdt niet van te koud, de temperatuur van het water moet in de zomer tussen de 16 en 24°C zijn.

Ook de aard van de vijver is belangrijk. Door zijn bijzondere gedrag heeft de kreeftachtigen behoefte aan ingravende randen, stabiele bodem- en randcondities en een royaal oeveroppervlak. Het houden in folie- en vijvertanks is mogelijk, maar niet ideaal, aangezien de graafmogelijkheden hier eerder beperkt zijn. Kreeft besteedt veel tijd aan graven: hij bouwt zelfs buizen die hij zelf heeft gegraven, die hij verdedigt als zijn eigen woning. Maar er is nog een tweede ding dat erg belangrijk is voor kanker en aanzienlijk bijdraagt aan het comfort in het leven: Schuilplaatsen! Het maakt niet uit of het grote stenen, wortels, nokpannen, kleipijpen of iets dergelijks zijn, de krab heeft schuilplaatsen nodig. Hier brengt hij de dag door, verstopt zich als hij wordt bedreigd of eet in alle rust zijn prooi op.

Gedrag van de kanker

Als het op voedsel aankomt, zijn krabben lang niet zo kieskeurig als ze zijn als het gaat om vijververeisten, omdat het alleseters zijn. Dode vissen, wormen, slakken en insecten staan net zo goed op het menu als gevallen bladeren, plantenresten en algen. Over uw eigen vijverplanten hoeft u zich over het algemeen geen zorgen te maken. De krab voedt zich niet met het leven, maar met dode plantendelen; deze zijn zachter en dus gemakkelijker te consumeren. Omdat ze alles al in de vijver vinden, is het meestal niet nodig om ze te voeren. Sommige eigenaren willen hun krab echter ergens mee trakteren en groenten, visvoer of eierschalen in de vijver gooien. Kanker geniet daar ook van.

Uw vijver heeft er baat bij dat de krab niet zo'n kieskeurige eter is. Doordat ze het water zuiveren van organische resten, zoals dode planten en dode dieren, zorgen ze voor een goede waterkwaliteit. Niet voor niets worden krabben ook wel "de gezondheidspolitie van de vijver" genoemd.

Maar wat als je al andere bewoners in de vijver hebt? Er is geen duidelijk antwoord op deze vraag: in het algemeen bevolkt elke vijverbewoner - of het nu een vis, salamander- of libellenlarve is - een ander leefgebied in de vijver. De krab is bijvoorbeeld een verzamelaar onderaan. Dus over het algemeen is het geen bedreiging voor zwemmende vissen of kikkers. Als zo'n dier echter direct voor zijn klauwen zwemt, is er geen garantie dat de krab niet zal knijpen. Maar andersom kan het ook gevaarlijk zijn. Te grote vissen vormen een gevaar, vooral voor de jonge krabben, omdat ze een maaltijd vinden in de kleine, nog niet zo goed versterkte schelpdieren. Een hulpmiddel voor een gereguleerd samenleven van meerdere vijverbewoners is zeker voldoende ruimte en schuilplaatsen, zodat iedereen elkaar kan vermijden; weinig kan worden gegarandeerd.

Nog een laatste punt: mis je plotseling rivierkreeften, hoewel er geen andere vissen zijn en noch de kat van de buren, noch de reiger er was? Ook dat kan gebeuren! Als de krab zich niet op zijn gemak voelt in uw vijver, kan hij migreren. Dit is geen ongewoon fenomeen, omdat krabben - hoewel ze kieuwen ademen - een bepaalde tijd zonder water kunnen overleven. Je kunt natuurlijk een barrière rond de vijver plaatsen om migratie te voorkomen - maar dan realiseer je je misschien niet dat er iets mis is met de vijver dat de migratie veroorzaakt en dat de krabben kunnen sterven. Overigens zijn Sömmerlings het beste voor beginnende rivierkreeften: deze zijn tussen de 3 en 6 cm groot en zijn daarom nog te klein om te migreren. Ze wennen ook beter aan de gegeven omstandigheden dan oudere krabben.