Het vaccinatie-raadsel: uw gids voor protocollen voor kattenvaccins

De afgelopen jaren hebben dierenartsen, fokkers en katteneigenaren veel discussie gevoerd over de waarde, veiligheid en noodzaak van sommige vaccins. De resulterende geruchten vermengd met feiten hebben tot bezorgdheid geleid bij kattenliefhebbers: moet mijn kat echt elk jaar worden ingeënt? Zijn vaccins meer schadelijk dan nuttig?

Ik kwam dit soort dilemma tegen in 2015 toen ik werd geconfronteerd met een verhuizing van 2600 mijl van Californië naar Georgië, waarvoor vaccins tegen hondsdolheid bij alle honden en katten nodig zijn. Rabiësvaccins zijn ook vereist in veel van de staten waar we onderweg doorheen reden. In dat geval hebben we onze vertrouwde dierenarts geraadpleegd en op basis van haar input hebben we alle zes onze katten laten vaccineren tegen hondsdolheid.

Helaas is er niet één antwoord dat voor alle katten van toepassing is, maar met een beter begrip van de feiten kunt u samen met uw eigen dierenarts een vaccinatieschema uitwerken dat de veiligste bescherming voor uw kat biedt.

Hoe beschermen vaccins mijn kat?

Vaccins injecteren geen wonderbaarlijk schild tegen ziekte. Ze werken door het lichaam voor de gek te houden door te denken dat het wordt bedreigd, waardoor het eigen afweersysteem van het lichaam wordt gestimuleerd om antilichamen te produceren om de indringer te bestrijden. Vaccins worden gemaakt van ofwel gedode virussen of levende virussen die zijn veranderd om geen ziekte te veroorzaken (gemodificeerd levend of MLV), en kunnen afzonderlijk worden gegeven, hoewel sommige serums vaak als groep (multivalent) worden gegeven, bijv. de "3-Way," of FVRCP.

Vaccins worden meestal via injectie toegediend, hoewel er verschillende nieuwe intranasale vaccins zijn ontwikkeld.

Na het eerste eerste bezoek aan de dierenarts en 'kittenschoten' worden boosters gegeven om het afweersysteem van de kat te versterken. Traditioneel hebben dierenartsen eigenaren gevraagd om hun katten binnen te brengen voor jaarlijkse boosters, samen met hun jaarlijkse controle van de kat, maar de tijden veranderen en veel dierenartsen gaan over op een protocol om de drie jaar, met enkele uitzonderingen.

Vanaf het einde van de jaren 90 was er bezorgdheid over vaccins bij katten die tumoren veroorzaakten op de injectieplaatsen. Deze werden oorspronkelijk "vaccin-geassocieerde feliene weke delen sarcomen " genoemd. Hoewel zeldzaam, waren deze tumoren ernstig, dus werd een taskforce ontwikkeld om de oorzaak te onderzoeken. Uiteindelijk werd ontdekt dat veel soorten injecties deze tumoren kunnen veroorzaken, niet alleen vaccins, en ze werden omgedoopt tot 'sarcomen op de injectieplaats'. Het waren niet de vaccins zelf die het probleem veroorzaakten, maar de ontsteking veroorzaakt door de naaldprik. Om deze reden is er een verschuiving naar het gebruik van driejarige vaccins opgetreden. Het wordt ook aanbevolen om vaccins zo laag mogelijk op het been of op de staart te geven, zodat deze tumoren gemakkelijker kunnen worden behandeld als ze zich voordoen.

Levende VS gedode vaccins

FVRCP-vaccins zijn beschikbaar in beide versies en uw dierenarts kan de juiste voor uw kat selecteren op basis van zijn gezondheidsgeschiedenis. MLV's hebben over het algemeen in de meeste gevallen de voorkeur, maar u zult deze kwestie grondig met uw dierenarts willen bespreken.

Rabiësvaccins zijn alleen beschikbaar als gedode virussen.

• Gemodificeerde levende vaccins (MLV): MLV's doen in feite hun eigen "vuile werk", door het lichaam voor de gek te houden door te geloven dat het een indringer van buitenaf heeft, waardoor het wordt aangemoedigd om antilichamen tegen het antigeen aan te maken. Aangenomen wordt dat MLV's een immuunrespons van hogere kwaliteit geven dan die van gedode virussen. Het nadeel is dat katten met een gecompromitteerd immuunsysteem (FIV- of FeLV-patiënten) kunnen lijden aan door vaccin veroorzaakte ziekte van MLV's.
• Gedode vaccins: Gedode vaccins hebben een helper nodig om het natuurlijke immuunsysteem bij de kat te stimuleren, daarom wordt een adjuvans toegevoegd om het immuunsysteem te irriteren, waardoor de aanmaak van antilichamen wordt gestimuleerd. Sommige niet-geadjuventeerde gedode vaccins zijn nu ook beschikbaar (PureVax). Deze vaccins hechten het gedode virus aan een volledig afzonderlijk, niet-ziekteverwekkend virus. Vanwege de risico's van infectie die verband houden met MLV's, wordt aanbevolen dat immuungecompromitteerde katten gedode vaccins krijgen. Er doen zich twee problemen voor met gedode vaccins: (1) ze zijn niet zo effectief als MLV's en zullen vaker moeten worden "boosterd" en (2) adjuvantia veroorzaken meer ontstekingen en kunnen een rol spelen bij de vorming van sarcoom op de injectieplaats.

Kattenvaccins die normaal niet worden aanbevolen

De volgende vaccinaties worden alleen in bepaalde gevallen aanbevolen door de AAFP:

• Chlamydiose: Omdat bijwerkingen van het Chlamydia- vaccin vaker voorkomen dan bijwerkingen van de ziekte, en omdat het vaccin geen klinische infectie voorkomt, maar alleen ernstige symptomen, wordt dit vaccin niet routinematig aanbevolen. Huishoudens met meerdere katten, cattery's of andere omgevingen waar infecties geassocieerd met chlamydiose of conjunctivitis zijn bevestigd, kunnen dit vaccin overwegen na overleg met een dierenarts. Indien dit nodig wordt geacht, wordt jaarlijkse hervaccinatie aanbevolen.
• Katachtige infectieuze peritonitis (FIP): Katachtige infectieuze peritonitis is een gevreesde ziekte, maar niet alle katten die eraan worden blootgesteld, zullen geïnfecteerd raken. Het gebruik van het FIP-vaccin is controversieel. De AAFP-richtlijnen geven aan dat, aangezien er momenteel onvoldoende bewijs is dat het vaccin klinisch relevante bescherming induceert, het gebruik ervan niet wordt aanbevolen.
• Bordetella: Bordetella (kennelhoest) komt vaker voor bij honden en wordt aangetroffen in asielen en andere omgevingen met meerdere katten. Het nut van dit vaccin is in de meeste gevallen minimaal en wordt niet aanbevolen voor routinematig gebruik, hoewel er uitzonderingen kunnen worden gemaakt voor omgevingen met meerdere katten.

Andere vaccinatie-uitzonderingen

• Zieke katten, katten met chronische ziekten, zoals hyperthyreoïdie, astma, chronisch nierfalen en/of een verzwakt immuunsysteem dienen waarschijnlijk niet te worden gevaccineerd.
• Overleg met uw dierenarts voordat u een kat laat vaccineren die behandeld wordt met steroïden.
• Vaccinaties worden niet aanbevolen voor kittens jonger dan zes weken, behalve in extreme situaties (weeskatjes of kittens in een risicovolle omgeving).
• De veiligheid van vaccinatie bij drachtige poezen is niet volledig geëvalueerd. Het wordt meestal niet aanbevolen om een drachtige koningin te vaccineren, tenzij ze een zeer hoog risico lopen om een ziekte op te lopen. Als een drachtige kat toch moet worden gevaccineerd, mogen geen gemodificeerde levende virussen worden gebruikt, omdat deze problemen kunnen veroorzaken met de hersenontwikkeling van de kittens.

Felv vaccin

FeLV is een zeer ernstige en altijd dodelijke ziekte, maar het vereist wel direct contact met een besmet dier om te worden opgelopen. De ziekte wordt overgedragen via speeksel en neusafscheidingen, door te bijten, etenswaren te delen en ander nauw contact. Alle katten moeten ten minste één keer in hun leven op deze ziekte worden getest en op elk ander moment wanneer ze mogelijk in contact zijn geweest met een geïnfecteerde kat of zich ziek voelen. Nieuwe katten in een huishouden moeten altijd worden getest voordat ze in de omgeving worden geïntroduceerd. Alle katten met een positieve ELISA-screeningstest moeten worden gescheiden van andere katten.

Het wordt aanbevolen dat alle kittens worden gevaccineerd tegen FeLV, zodat ze enige bescherming hebben als ze ooit in contact komen met een geïnfecteerde kat. Na de eerste kittenvaccinaties hoeven alleen katten die tijd buitenshuis doorbrengen of anderszins als "risicovol" worden beschouwd, boosters te krijgen. In die gevallen moet het om de 1-2 jaar worden gegeven, volgens de AAFP-richtlijnen.

Vanwege het risico op sarcomen op de injectieplaats zijn speciale richtlijnen voor de vaccinatieplaats uitgevaardigd voor alle aanbevolen vaccins:

• Hondsdolheid: in het rechter achterbeen onder de knie
• Gevoel: Linker achterbeen onder de knie
• Panleukopenie, feline herpesvirus I, feline calicivirus (of 3-way): Rechter voorbeen onder de elleboog.

De redenering hierachter, hoe onaangenaam het ook mag klinken, is dat een sarcoom op de injectieplaats op het been kan worden behandeld door amputatie, waardoor de aangetaste katten kunnen overleven. Katten passen zich wonderwel aan en passen zich meestal vrij snel aan het navigeren op drie poten aan.

Multivalente kattenvaccins

Traditioneel hebben kittens een "3-wegvaccin" gekregen, dat middelen bevat tegen feliene calicivirus, herpesvirus en feliene panleukopenie (FRCP), allemaal toegediend in één "shot". Deze worden beschouwd als "kernvaccins" en zijn essentieel voor alle katten. Er is ook een 4-wegvaccin met toevoeging van Chlamydia beschikbaar voor katten die het risico lopen dit laatste op te lopen (voornamelijk showkatten).

Aangezien elke prikpil een kat in gevaar brengt voor sarcomen op de injectieplaats, wordt het over het algemeen door dierenartsen aanbevolen om in de meeste gevallen een multivalent vaccin te gebruiken in plaats van afzonderlijk te vaccineren.

Beslissingstijd kattenvaccin

Voordat u een beslissing neemt over het onthouden van aanbevolen vaccinaties, wordt u aangeraden uw huiswerk te doen. Gebruik dit artikel of enig ander afzonderlijk artikel niet als basis voor een beslissing, maar lees zoveel mogelijk uiteenlopende meningen als je kunt vinden. Dit artikel is niet bedoeld om eventuele vragen definitief te beantwoorden, maar om de lezer te stimuleren zelf onderzoek te doen. Er valt nog veel meer te leren over de voor- en nadelen van vaccinatie en ik heb nog maar het topje van de ijsberg aangeraakt.

Het komt erop neer, zoals altijd, dat dit zaken zijn die u met uw eigen dierenarts moet bespreken om te beslissen welke vaccinaties uw kat nodig heeft en hoe vaak. Elk huishouden verschilt, en de beslissing is een zeer persoonlijke, die op een geïnformeerde manier moet worden genomen in plaats van als gevolg van geruchten en paniek. In elk geval, als u en uw dierenarts overeenkomen af te zien van het jaarlijkse vaccinatieschema, zorg er dan voor dat u uw kat nog steeds minstens één keer per jaar binnenbrengt voor een goed-kattencontrole en voor noodzakelijke gebitsreiniging, samen met titercontrole, als dat in de planning staat.