Wolven - fascinatie en angst

Voor de meesten van ons vond de eerste ontmoeting met een wolf zeker plaats aan de zijde van Roodkapje. Iedereen haatte de wolf, die eerst de grootmoeder at en toen Roodkapje, om uiteindelijk zijn rechtvaardige straf, de dood, te krijgen. De grote boze wolf. Helaas heeft dit sprookje weinig te maken met wolven zoals ze werkelijk zijn. Maar het weerspiegelt de reputatie die de wolf kreeg. En Roodkapje is slechts een van de vele horrorverhalen over de wolf. In sprookjes en legendes van onze cultuur werden wolven meestal beschreven als mythische wezens, dreigend en mysterieus, onheilspellend en moorddadig. Als we aan de wolf denken, denken we aan problemen en ondergang.

Wolven in andere culturen

Maar er zijn ook culturen die een veel positiever beeld van wolven werpen. Bepaalde inheemse volkeren van Noord-Amerika zien wolven als de scheppers van de wereld. Ze aanbidden ze als krachtdieren en dragen ze als totems. Weer anderen zien zichzelf als bloedverwanten van wolven, bijvoorbeeld de Mongolen, de Oezbeken, Hunnen en Turkmenen. Helaas is dat maar een klein deel. De meeste verhalen over het noorden vertellen over wolven in de vorm van monsters of weerwolven die ons in het donker van de nacht in een hinderlaag lokken en opeten.

Wolven - geliefd, gehaat, bewonderd en gevreesd. Bijna geen enkel dier roept zoveel verschillende gevoelens en associaties op als de wolf. Wolven zijn, geloof ik, de meest gevreesde, meest vervolgde en meest onbegrepen dieren. Tegelijkertijd oefenen ze een enorme fascinatie op ons uit.

Wolven zijn terug in Duitsland

In 2000, na een afwezigheid van 150 jaar, werden in Duitsland de eerste wilde wolvenwelpen geboren. Vandaag, 21 jaar later, zijn ongeveer 1300 wolven inheems in Duitsland en ongeveer 20.000 in heel Europa. Vanuit het oogpunt van dier- en soortenbeschermers is hun terugkeer een groot succes, omdat de wolf een belangrijk onderdeel is van ons ecosysteem.

Simpel gezegd, de wolven maken onze wilde bestanden vitaler, ze worden beter verspreid en worden kleiner. Herten en reeën zwerven meer rond in plaats van te lang op één plek te blijven en daar alles op te eten. De spelschade neemt af, de vegetatie heeft tijd om terug te groeien. Hierdoor is er meer voedsel voor de herbivoren en worden erosie en lawines en overstromingen voorkomen. Dit beïnvloedt het leven van vissen en insecten, bevers en vogels. Omdat de wolf niet al zijn prooi in één keer opeet, maar overgebleven karkasdelen uitstrooit, levert hij niet alleen voedsel aan aaseters, maar voorziet hij tegelijkertijd waardevolle organismen van een ecologische niche. De wolf draagt bij Verhoging van de biodiversiteit en zorgt voor het behoud van het ecologisch evenwicht op lange termijn. Centraal-Europa biedt hem perfecte omstandigheden. Hij houdt van brede, diepe bossen met voldoende mogelijkheden om zich terug te trekken, een rijk voedselaanbod en veel onbezet terrein.

De Duitse dierenwelzijnsvereniging verwelkomt de terugkeer van wilde wolven in Duitsland:

"Wolven maken deel uit van onze inheemse biodiversiteit en vervullen belangrijke taken in het ecosysteem. De populatie herten, herten en wilde zwijnen is in Duitsland voldoende hoog, zodat de omstandigheden voor het voortbestaan van wolven meer dan gunstig zijn. In relatie tot natuurlijke prooien, scheurtjes verschijnen slechts bij een klein deel van de landbouwhuisdieren.Toch moeten schapen en geiten, maar ook runderen en paarden worden beschermd omwille van zichzelf. Dit komt doordat ze in de zorg van mensen zijn en zichzelf niet kunnen verdedigen adequaat tegen de wolf Hier zijn echter niet alleen de eigenaren verantwoordelijk, maar ook de politici, die stimulansen en ondersteuning moeten bieden voor een betere bescherming van de veestapel. Hetzelfde geldt voor kuddewaakhonden en alle andere dieren die de eigenaren van gezelschapsdieren helpen bij het bewaken van de kudde. Ook hier moet aan de bijbehorende eisen voor diervriendelijke houderij en huisvesting worden voldaan. De Duitse Vereniging voor Dierenwelzijn zet zich hiervoor in."

Boeren zijn bang voor de wolf

Boeren, paarden- en veehouders zien dat iets anders. U spreekt grote bezorgdheid uit. Wolven verscheuren hun grazende dieren. Er is ook nevenschade. De Boerenbond eist een consequente jacht op wolven en wolvenvrije zones in de buurt van mensen en grazende dieren. Boerenbondswoordvoerder R. Jung wijst erop dat wolven boerderijdieren doden, voornamelijk schapen en kalveren, en dat de economische feiten niet kunnen worden genegeerd: de verspreiding van wolven belast het veeteeltwezen met aanzienlijke extra kosten. Hij spreekt van al strakke berekeningen om winst te maken met grazende dieren en verzwakking van de concurrentiekracht van beweiding. Weide- en biologische bedrijven zouden een nadeel hebben ten opzichte van bedrijven met een stalmesterij.

Ouders zijn bang voor hun kinderen en dorpelingen in wolvengebieden durven 's nachts het huis niet meer uit, 'omdat hier wolven rondlopen'. Ze weten niet hoe ze een wolf het hoofd moeten bieden, en het Roodkapje-syndroom heerst nog steeds.

Fascinatie, blijdschap, woede en angst, alles wordt in relatie tot de wolf uitgebeeld. En het gaat er niet om wie gelijk heeft of niet, want het wolventhema is veelzijdig. Het is essentieel om het vanuit verschillende gezichtspunten te benaderen. In dialoog moeten politieke en maatschappelijke oplossingen worden gezocht om een manier te vinden waarop de wolf zij aan zij met de mens kan leven, ook in dichtbevolkte landbouwgebieden. Dit is de taak van het wolvenbeheer, dat in Duitsland de verantwoordelijkheid is van de afzonderlijke deelstaten.

Wat zeker is, is dat het thema wolven ons zal blijven vergezellen en deel zal uitmaken van onze toekomst in het samenleven met deze indrukwekkende dieren.