Berber in rasportret

Berbers behoren tot de oudste paardenrassen ter wereld en hebben de opkomst van veel van onze huidige rijpaardrassen beïnvloed. Desondanks zijn pure Berberpaarden helaas zeldzaam geworden: de kleine, maar sterke en vurige paardjes uit Noord-Afrika zijn zelden raszuiver, omdat ze vaak werden gekruist met Arabieren. Daarbij gaat een oud, traditioneel ras verloren: de ruiterspelen die de Noord-Afrikanen, de Berbers, met hun paarden uitvoerden, zijn een oud cultureel bezit. Maar Arab-Berbers zijn ook geweldige paarden: ze combineren de voordelen van beide rassen en zijn zeer veelzijdig.

Oorsprong en geschiedenis

De Berberpaarden komen uit Noord-Afrika, meer bepaald uit de Maghreb: deze omvatten Tunesië, Algerije, Marokko en de Westelijke Sahara, evenals Libië en Mauritanië. De Berbers zijn waarschijnlijk een van de oudste paardenrassen ter wereld - meer dan 3000 jaar oude rotstekeningen wijzen naar de voorouders van de paarden.

De Berber was het rij- en werkpaard van de Noord-Afrikaanse plattelandsbevolking - en dus ook een oorlogspaard. Niet alleen in de magnifieke oorlogsspellen, de zogenaamde "Fantasies", maar ook in echte oorlogscampagnes. Het leven van een ruiter hing vaak af van de betrouwbaarheid en onbevreesdheid van zijn paard, en er ontstond een ras dat niet alleen zeer zelfverzekerd en wendbaar was, maar ook zeer mensgericht.

Deze paarden hebben veel paardenrassen over de hele wereld beïnvloed - met name de Andalusische, die werd bedacht door de Berbers tijdens de Moorse heerschappij over Zuid-Spanje. De "Cheval de Barbarie" (Paard uit het Berberland), samen met de Iberische paarden, vormden ook de paarden van de Europese koninklijke families, die opzettelijk prachtige showpaarden fokten. Zo ook Antoine de Pluvinel (1555-1620) de Franse koning Lodewijk XIII. leren rijden op een Berberhengst. En een van de grondleggers van de Engelse volbloedfokkerij was een Barbarijse hengst genaamd Godolphin Barb.

Berbers waren wijdverbreid, onder andere vanwege de militaire campagnes: in de 20e eeuw reden niet alleen Franse soldaten op Berbers, maar het Duitse leger zou ook Berber-paarden hebben meegenomen op hun militaire campagnes. Maar met de motorisering deden de Berbers het zoals veel Europese paarden: ze werden overbodig en werden geslacht. Veel van de nobele Berberpaarden hebben hun weg naar Franse slachthuizen gevonden. Een paardenpestepidemie in 1961,178 decimeerde de bevolking verder. Een andere reden voor de achteruitgang van de pure Berbers is de vermenging met andere paardenrassen, vooral het fokken van de Arabisch-Berbers. De twee temperamentvolle rassen zijn al meer dan 1000 jaar gekruist. Er zijn paarden gewenst die dapper en robuust zijn als een Berber en snel en uithoudingsvermogen hebben als een Arabier.

Beide rassen worden vandaag de dag nog steeds in Duitsland gefokt. De vereniging van vrienden en fokkers van het Berberpaard (VFZB eV) zorgt voor de fokkerij.

Interieur

Barbarijse paarden hebben altijd nauw samengewoond met hun mensen. Alleen paarden met een sterk karakter en goed in balans konden zich hier bewijzen. Daarnaast moesten de Berbers zeer betrouwbaar zijn. In tijden van oorlog hing het voortbestaan van hun ruiters van hen af. Vastberadenheid was bij wijze van spreken een vanzelfsprekendheid. Een hopeloze ontsnapping zou net zo verwoestend zijn voor een oorlogspaard als een onveilig struikelen, en daarom worden Berbers ook als nuchter beschouwd. Zelfs de veulens kijken graag met belangstelling naar nieuwe dingen in plaats van er meteen vandoor te gaan.

Zelfs vandaag de dag worden deze paarden als zeer mensgerelateerd beschouwd, wat zeker geldt voor zowel de pure Berber als de Arabisch-Berber. Ze hebben een goed temperament en genieten van leren, snelle reacties en speelse lessen. Een Berber is een veeleisend paard voor een veeleisende ruiter die zowel dressuur- als circuslessen kan volgen met zijn paard. Een Berberpaard heeft nog steeds het talent voor krijgsfantasie, en dus zowel voor de show als voor snelle sprints.

Buitenkant

Berberpaarden zijn compact en zien er barok uit, oftewel sterk. Ze hebben vaak lichte ramskoppen, meestal een sterke nek, een vrij korte rug en een ronde croupe. Hun bewegingen zijn expressief, een zogenaamde "knie-actie", dwz hoge, brede bewegingen van de voorhand zijn niet ongewoon. De achterhand stapt meestal goed onder het zwaartepunt van het lichaam, daarom zijn verzamelde oefeningen en snelle reacties erg belangrijk voor de Berber.

Arabisch-Berbers hebben ook vaak een looppatroon: ze kunnen tölt en houden de tölt vaak over lange afstanden.

Geschiktheid/gebruik

De korte, compacte paarden zijn zeer geschikt voor de klassieke dressuur. Natuurlijk zijn ze ook uitstekend geschikt voor vrijetijds- en langlaufritten en werken ze ook graag op een speelse manier: ze zijn dol op vrij werk en circuslessen. Op enduranceritten, de lange afstandsritten, zijn vooral Arabisch-Berbers keer op keer te vinden.

Houding

In hun thuisland overleven Berberpaarden in onwerkelijke streken, ze hebben vaak maar weinig voedsel tot hun beschikking en zijn daardoor makkelijk te voeren en robuust. Selectie in de landen van herkomst is zwaar en heeft paarden voortgebracht die het gezondst zijn met veel beweging en weinig voer. Maar naast soortgerichte houderij, bij voorkeur in een open stal, heeft de Berber ook regelmatig contact met zijn mensen nodig.

Silke behling is freelance redacteur en werkt in zowel de boeken- als de tijdschriftensector. Haar publicaties variëren van specialistische boeken tot tijdschriftartikelen. Als gediplomeerd lerares is het gebied van onderwijs en kinderen bijzonder belangrijk voor haar, daarom schrijft ze al vele jaren voor het kindertijdschrift "Piaffino". Als gediplomeerd paardenfysiotherapeut (DIPO) biedt ze ook acupunctuur en fysiotherapie aan voor paarden en honden in de omgeving van Osnabrück. Ze geniet van haar vrije tijd met haar nu 24-jarige Arabische paard El Santee, met wie ze tot 120 kilometer lange endurance wedstrijden reed, en haar twee honden Lotta en Easy.